Banki

Banki to instytucje pośrednictwa finansowego, które poprzez wykonywaną działalność świadczą usługi innym podmiotom. Wszystkie banki działające na terenie danego kraju, wraz z organami nadzorczymi oraz zbiorem norm prawnych i zasad funkcjonowania tworzą system bankowy. Działalność banków w Polsce reguluje Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 – Prawo bankowe.

Banki w Polsce – jakie są podstawowe zadania instytucji finansowych?

Podstawowym zadaniem banków jest szeroko rozumiany obrót pieniędzmi. Zgodnie z zapisami zawartymi w Prawie bankowym, czynności wykonywane przez banki stanowią katalog zamknięty. Oznacza to, że instytucje te nie mogą wykonywać innych czynności, niż te wskazane w ustawie. Do głównych zadań banków możemy zaliczyć:

• udzielanie kredytów krótko i długoterminowych,
• przyjmowanie wkładów pieniężnych,
• otwieranie oraz obsługę indywidualnych rachunków bankowych,
• emisję bankowych papierów wartościowych,
• udzielanie i potwierdzanie gwarancji,
• otwieranie i potwierdzanie akredytyw.

Powyższe zadania to tzw. czynności bankowe sensu stricto, co oznacza, że są zastrzeżone wyłącznie dla banków. Oprócz nich banki realizują także czynności bankowe sensu largo, a więc takie, które mogą być wykonywane także przez inne instytucje finansowe. Do głównych czynności sensu largo należy:

• udzielanie pożyczek,
• emisja pieniądza elektronicznego,
• nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych,
• świadczenie usług płatniczych,
• realizacja czeków i weksli,
• doradztwo finansowe,
• dokonywanie obrotu dewizowego.

Mimo tak szerokiego wachlarza zadań, głównymi operacjami dokonywanymi w bankach jest przyjmowanie depozytów oraz udzielanie kredytów. Depozyty to inaczej wkłady pieniężne złożone przez klientów w banku. Bank jest uprawniony do dysponowania tymi środkami, dzięki czemu następuje stały obrót pieniądza. Z kolei kredyty, dzięki zastosowaniu oprocentowania i prowizji, są dla banków swego rodzaju wynagrodzeniem za udostępnienie pewnej sumy pieniędzy na określony czas.

Z jakimi rodzajami kont możemy zetknąć się w ofercie bankowej?

Pierwszą czynnością, z jaką spotyka się każdy nowy klient banku, jest otwarcie rachunku bankowego. Obecnie oferta banków obejmuje wiele różnych rodzajów kont, warto więc dobrze przeanalizować dostępne propozycje, aby wybrać dla siebie najodpowiedniejsze. Oto najpopularniejsze rodzaje kont bankowych:

• konta osobiste – najczęściej spotykany rodzaj konta, dostępny dla klientów indywidualnych. Umożliwia m.in. obrót bezgotówkowy, płatności internetowe, wypłaty z bankomatów, oraz lokację środków pieniężnych.
• konta firmowe – zgodnie z obowiązującym prawem, wszystkie przedsiębiorstwa za wyjątkiem jednoosobowej działalności gospodarczej, muszą używać konta firmowego do stosowania rozliczeń pieniężnych.
• konta oszczędnościowe – rachunek oszczędnościowy może być połączony z obecnym kontem osobistym lub też może zostać otwarty jako osobne i niezależne konto.
• konta studenckie – konta studenckie zwykle charakteryzują się preferencyjnymi warunkami, takimi jak np. darmowe wypłaty z bankomatów. Skierowane są do młodych ludzi, którzy posiadają aktywny status studenta.
• konta walutowe – warto je założyć zwłaszcza wtedy, gdy często dokonujemy płatności za granicą lub zarabiamy w obcej walucie. Kursy walutowe stosowane przy rozliczeniach pieniężnych na tego rodzaju koncie są zwykle korzystniejsze niż w kantorach.
• konta dla seniora – tego rodzaju konta są specjalnie przystosowane do obsługi przez osoby starsze. Dzięki przejrzystym zasadom oraz prostej i niedrogiej obsłudze konta, są chętnie wybierane przez seniorów. 
• konta młodzieżowe i dla dzieci – dzięki takim kontom młodzi ludzie mogą już od najmłodszych lat odkładać swoje oszczędności, co pozwala kształtować odpowiednie nawyki na przyszłość. Za przykład takiego rachunku może służyć konto w Nest Banku, który stawia na atrakcyjną ofertę rodzinną.

Jak klasyfikujemy banki w Polsce?

W Polsce obowiązuje dwustopniowy system bankowy, w związku z czym możemy wyróżnić Bank Centralny, jakim jest Narodowy Bank Polski, oraz pozostałe banki komercyjne i spółdzielcze. Bank Centralny pełni trzy podstawowe funkcje:

• bank banków – NBP prowadzi rachunki dla pozostałych banków komercyjnych w Polsce. Klienci indywidualni nie mają możliwości otworzenia konta w Banku Centralnym. NBP jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo i stabilność całego państwowego systemu bankowego.
• bank emisyjny – NBP ma wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych będących prawnym środkiem płatniczym w Polsce. Dzięki temu organizuje obieg pieniężny i reguluje ilość gotówki w obiegu.
• centralny bank państwa – NBP obsługuje budżet państwa, prowadzi rządowe rachunki bankowe oraz realizuje centralne zlecenia płatnicze.

Wszystkie banki obecne na rynku, zarówno komercyjne, jak i spółdzielcze, podlegają pod Bank Centralny. Banki komercyjne są instytucjami nastawionymi na maksymalizację zysku. Większość z nich to banki uniwersalne, które posiadają szeroką ofertę typową dla sektora finansowego. Przeważająca część klientów posiada konto osobiste właśnie w tego typu bankach. Niektóre banki komercyjne wyspecjalizowały się jednak w wąskiej dziedzinie i kierują swoją ofertę do konkretnych odbiorców. Do takich banków specjalistycznych można zaliczyć banki inwestycyjne, hipoteczne, obsługujące giełdę papierów wartościowych lub banki samochodowe. Przykładem banku specjalistycznego może być Volkswagen Bank.

Osobny rodzaj banków stanowią banki spółdzielcze. Ich właścicielami są udziałowcy (inaczej mówiąc spółdzielcy), którzy partycypują w zyskach banku. Działalność banków spółdzielczych zapewnia udziałowcom dostęp do atrakcyjnych ofert bankowych. Banki spółdzielcze w Polsce zrzeszone są wokół trzech głównych instytucji: Banku Polskiej Spółdzielczości, Mazowieckiego Banku Regionalnego i Spółdzielczej Grupy Bankowej.

Jakie są największe banki w Polsce?

Chcąc określić, które banki w Polsce są największe, warto porównać wielkość ich aktywów. Z informacji udostępnianych przez banki wynika, że pod koniec 2020 roku na pierwszym miejscu pod względem wielkości uplasował się PKO Bank Polski. Od wielu lat jest to największy bank w Polsce. Drugie miejsce zajmuje Bank Pekao, a trzecie Santander Bank Polska (dawniej Bank Zachodni WBK). Poniższa lista prezentuje 10 największych banków w Polsce, według wielkości posiadanych aktywów:

• PKO BP – 377,2 mld zł 
• Bank Pekao – 235,3 mld zł
• Santander Bank Polska – 221,6 mld zł 
• mBank – 183 mld zł
• ING Bank Śląski – 180,6 mld zł
• BNP Paribas – 119 mld zł
• Bank Millennium – 102,6 mld zł
• Alior Bank – 77,7 mld zł
• Citi Handlowy – 60,9 mld zł
• Getin Bank – 51,3 mld zł

Jakie są najpopularniejsze zagraniczne i polskie banki komercyjne?

Pod względem popularności wśród klientów, pierwsza trójka wygląda podobnie jak w poprzednim zestawieniu. Nadal na pierwszym miejscu znajduje się PKO Bank Polski, który wybrało około 11 milionów klientów. Na drugim miejscu uplasowała się Grupa Santander Bank Polska. Zrzesza ona zarówno klientów Santander Bank Polska, jak i Santander Consumer Bank. Łącznie obsługuje ponad 7 milionów podmiotów. Na trzecim miejscu znalazł się Bank Pekao. Poniżej zestawienie 8 najpopularniejszych banków:

• PKO BP – 11 mln klientów 
• Grupa Santander Bank Polska – 7,2 mln klientów
• Bank Pekao – 6,4 mln rachunków bieżących w zł (brak informacji o liczbie klientów)
• mBank – 5,7 mln klientów 
• ING Bank Śląski – 4,7 mln klientów
• Alior Bank – 4,5 mln klientów 
• BNP Paribas – 3,9 mln klientów
• Bank Millennium – 2,6 mln klientów detalicznych

Porównując oba powyższe zestawienia, możemy stwierdzić, że najlepszy bank w Polsce to PKO BP. Jest on zarówno najpopularniejszy wśród klientów, jak i posiada najwyższą liczbę posiadanych aktywów.

Na co zwrócić uwagę, wybierając bank do prowadzenia rachunku? 

Wybór najkorzystniejszego banku w dużej mierze zależy od tego, jaki typ rachunku zamierzamy w nim otworzyć. Ciekawe oferty prezentują zarówno rodzime, jak i zagraniczne banki w Polsce. Niektóre placówki posiadają atrakcyjne oferty kont oszczędnościowych, inne będą lepsze do prowadzenia rachunków firmowych, a jeszcze inne do otwarcia kont walutowych. Podczas wyboru najlepszego banku, klienci indywidualni najczęściej zwracają uwagę na poziom oprocentowania lokat, ofertę kart płatniczych oraz dostępność kredytów i pożyczek. Bardzo istotną kwestią jest także to, czy otwarcie i prowadzenie rachunku bankowego jest płatne. Najchętniej wybierane są oczywiście te konta, które nie generują dodatkowych, niepotrzebnych kosztów. Warto także zorientować się, czy bank nie pobiera opłaty za korzystanie z obcych bankomatów oraz czy w razie potrzeby będziemy mogli skorzystać z kredytu odnawialnego.

Z kolei przedsiębiorcy szukający najkorzystniejszego rachunku bankowego powinni rozejrzeć się wśród ofert kont, które nie pobierają prowizji od wykonanych przelewów. Jest to istotne zwłaszcza wtedy, gdy firma wykonuje wiele przelewów na znaczne kwoty.

Odmiennych kont będą poszukiwać np. studenci, którzy docenią zwłaszcza niskie koszty prowadzenia rachunku oraz dostępność wygodniej aplikacji lub bankowości elektronicznej, takiej jak np. pko24. Chcąc znaleźć najkorzystniejsze konto, musimy zatem określić, na jakich priorytetach zależy nam najbardziej i według takich kryteriów dokonać wyboru.

Pełna lista polskich banków

Jeżeli chcemy otworzyć rachunek w polskim banku, musimy szukać wśród placówek, w których większość udziałowców pochodzi z Polski. Może być to zarówno Skarb Państwa, jak i jednostki administracyjne czy polskie podmioty gospodarcze. Poniżej lista banków, w których dominuje polski kapitał:

• PKO BP – głównym udziałowcem jest Skarb Państwa,
• Pekao SA – większość udziałów posiada spółka PZU SA,
• Alior Bank – tutaj również głównym udziałowcem jest PZU SA,
• Getin Noble Bank – większość akcji posiada Leszek Czarnecki,
• BOŚ Bank – głównym udziałowcem jest Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
• Bank Pocztowy – zgodnie z nazwą, większość akcji należy do Poczty Polskiej,
• Plus Bank – główny akcjonariusz to Zygmunt Solorz-Żak,
• Bank BPS – jest to bank zrzeszający ponad 300 banków spółdzielczych z całej Polski,
• Spółdzielcza Grupa Bankowa – podobnie jak Bank BPS, SGB także skupia lokalne banki spółdzielcze.